Được biết, có hơn 20 người lao động khác cũng đang "khóc dở mếu dở" như mẹ con chị Thanh, vì tiền đã nộp mà hơn 1 năm trôi qua, việc chẳng hề nhúc nhích. Họ đã lặn lội cả chục lần về Hà Nội để đòi lại tiền nhưng vô vọng. Xác minh tại cơ quan quản lý lao động ngoài nước, thấy những điều bất thường trong hoạt động của công ty này, PV CSTC đã đề nghị Phòng An ninh kinh tế - Công an TP Hà Nội vào cuộc để giúp đỡ các nạn nhân. Kết quả điều tra bước đầu xác định đã có hành vi phạm tội.

"Bánh vẽ"

Giữa trưa hè oi ả nhưng trụ sở Công ty CP Đầu tư và Phát triển dịch vụ Việt Nhật (địa chỉ ở tầng 1, nhà CT3B Mễ Trì Thượng, số 10 đại lộ Thăng Long, Hà Nội) vẫn ồn ào cuộc cãi vã xen lẫn tiếng khóc lóc sụt sùi. Khi chúng tôi có mặt, chị Đặng Thị Thanh (ở xã Lang Sơn, Hạ Hòa, Phú Thọ) vẫn nước mắt lưng tròng, van vỉ cô kế toán (được bà Giám đốc công ty ủy quyền tiếp khách) hãy trả lại gần 90 triệu đồng mà gia đình chị đã nộp cho công ty để cháu Đỗ Xuân Hoàng (con trai chị) được đi XKLĐ ở Canada.

Cả chục người nhà chị Thanh đứng ngồi không yên, trước vẻ mặt hờ hững của cô kế toán. Theo nhân viên này, nếu gia đình muốn lấy lại tiền, thì công ty chỉ trả lại 37 triệu đồng, số tiền còn lại phải trừ vào "chi phí". Gia đình thắc mắc, tất cả thủ tục họ tự làm, người thì chưa được đi, công ty chi phí vào việc gì? Nhân viên này bèn nói giọng "cửa trên": "Đấy, chỉ có thế thôi, không lấy thì về". Cuộc làm việc thất bại, vì gia đình chị Thanh không đồng ý với phương án bồi hoàn của công ty.

Trao đổi với nhóm PV, chị Thanh cho biết: "Khoảng tháng 8/2013, con trai tôi là cháu Đỗ Xuân Hoàng là bộ đội xuất ngũ về địa phương. Cháu không có công ăn việc làm nên gia đình rất sốt ruột. Qua giới thiệu, bà Ngô Thảo Hoa (là Giám đốc Công ty Việt Nhật) tìm đến gặp tôi, mời chào chúng tôi cho cháu Hoàng đi làm việc ở bang Ontario, Canada, với mức lương rất cao, điều kiện làm việc tốt.

Chị ta giới thiệu công ty mình làm ăn uy tín nhiều năm tại thị trường này. Chí phí làm thủ tục xuất khẩu lao động là 350 triệu đồng, yêu cầu gia đình đặt cọc 84 triệu đồng, khi làm xong mọi thủ tục và trước khi con tôi xuất cảnh, gia đình sẽ phải đóng nốt số tiền còn lại. Bà Hoa hứa như đinh đóng cột rằng chậm nhất đến tháng 4/2014 là con tôi sẽ bay".

Tin tưởng vào lời hứa của bà Hoa, chị Thanh đã bàn với chồng "cắm" cả sổ đỏ của ngôi nhà ở miền quê trung du nghèo khó, để vay ngân hàng số tiền 150 triệu đồng cho con đi XKLĐ. Ngày 14/1/2014, chị Thanh đã mang số tiền này đến trụ sở Công ty Việt Nhật ở Khu đô thị Mễ Trì Thượng để nộp theo yêu cầu. Ngoài ra, theo yêu cầu của bà Hoa, chị phải đóng thêm 11,5 triệu đồng học phí tiếng Anh cho con. Cùng học lớp tiếng Anh để đi XKLĐ với cháu Hoàng, còn có hơn 20 người lao động khác đến từ nhiều miền quê nghèo, thuần nông.

"Lật kèo"

Theo hẹn của Công ty Việt Nhật thì chậm nhất đến tháng 4/2014 số lao động nói trên sẽ được xuất cảnh đến lao động tại thị trường Canada. Tính đến thời điểm này (tháng 8/2015) đã hơn 1 năm trôi qua mà công việc không "trôi". Gia đình chị Thanh cùng nhiều người dân mòn mỏi đợi chờ trong vô vọng. Gọi hỏi thì công ty khất lần, lấy đủ mọi lý do để giải thích cho sự việc này.

Chị Thanh kể: "Cả nhà tôi rất sốt ruột, nên đã nhiều lần gọi điện nhưng bà Hoa từ chối nghe máy, buộc chúng tôi phải lặn lội từ Phú Thọ xuống đây hơn chục lần để xin lại tiền, nhưng lần nào cũng về tay trắng, vì bà Hoa thì luôn tránh mặt chúng tôi. Đấy, như hôm nay bà ta cũng cho cô nhân viên kế toán xuống tiếp, chứ không chịu lộ diện để đối thoại trực tiếp.

Mới đây, chị Minh - kế toán của công ty bảo tôi nếu muốn lấy lại tiền đặt cọc, thì công ty chỉ trả 37 triệu đồng, vì số còn lại chi phí hết. Chúng tôi không chấp nhận, vì mọi thủ tục chúng tôi tự làm, công ty này chưa làm gì cho người lao động nên không thể khấu trừ tiền đặt cọc như vậy. Bây giờ nợ ngân hàng chưa trả được, con thì vẫn không có công ăn việc làm, gia cảnh đã túng bấn lại càng khó khăn hơn".

Theo chị Thanh, trong danh sách hơn 20 người học ngoại ngữ cùng con trai chị, từ năm 2013, chưa có ai trong số này được sang Canada như Công ty Việt Nhật đã cam kết. Tất cả những người này đều đến từ vùng nông thôn, điều kiện kinh tế khó khăn. Họ phải chật vật lắm mới vay đủ số tiền nộp cho Công ty Việt Nhật theo yêu cầu, đến nay số tiền đó có nguy cơ mất trắng.

"Nhiều người đã nộp 130 triệu đồng cho công ty nhưng cũng không lấy được tiền. Họ chỉ phát phiếu thu chứ không ký bất kỳ hợp đồng XKLĐ nào với chúng tôi. Chúng tôi thật sự lo lắng về khoản tiền đã nộp và bức xúc với cách trả lời vòng vo của bà Hoa" - chị Thanh nói.

Anh Trần Minh Việt (trú tại xã Mỹ Hà, Mỹ Lộc, Nam Định) cũng phẫn uất: "Tôi cũng đang "sống dở, chết dở" vì trót tin vào công ty này. Khi dỗ mình đóng tiền đi XKLĐ, họ nói dẻo quẹo làm tôi tin tưởng, nên đã đặt cọc 84 triệu đồng, 50 triệu đồng bảo lãnh từ năm 2013, ngoài ra còn đóng 14 triệu đồng để học ngoại ngữ.

Đóng tiền xong, chúng tôi mong đợi từng ngày đến lúc được xuất cảnh đi XKLĐ, vì hiện nay không có công việc, thu nhập bấp bênh. Nhưng càng chờ càng mất, tôi có gọi điện và đến tận công ty hỏi han tình hình thì cũng chỉ nhận được câu trả lời là cứ phải chờ, vì tình hình bên Canada đang bất ổn, đơn hàng lao động cho ngành Nông nghiệp chưa có.

Nếu anh muốn chuyển sang ngành Xây dựng sẽ nhanh được đi hơn và phải nộp thêm 2 nghìn USD nữa. Nguyện vọng của tôi chỉ muốn được đi XKLĐ để kiếm tiền trả khoản nợ đã vay, và để nuôi hai đứa con đang ăn học, nên tôi nhất trí với phương án đóng thêm tiền, nhưng khi yêu cầu công ty phải viết giấy cam kết thì họ lại từ chối".

Trong suốt quá trình làm việc tại Công ty Việt Nhật, bà Ngô Thảo Hoa (Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc) luôn tránh mặt. Nhân viên kế toán nói là "sếp" đi công tác, nhưng những bà bán nước trước cửa tòa nhà lại kể vừa thấy bà Hoa đi vào công ty trước đó ít lâu. Khi nhóm PV liên lạc với bà Hoa qua điện thoại, đề nghị tiếp xúc với báo chí để xác minh thông tin hai chiều, thì bà Hoa từ chối làm việc rồi lớn tiếng đe dọa, thách thức: "Các anh muốn làm thế nào thì làm. Còn các anh thông tin không đúng sự thật thì lên làm việc ở Tổng cục 1 nhé"(không rõ là đơn vị nào - PV).

Sự thật phơi bày

Thấy việc làm của Công ty Việt Nhật có những dấu hiệu bất thường, chúng tôi đã tiến hành xác minh tại Cục Quản lý lao động ngoài nước - Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội và vỡ lẽ ra một sự thật "chết người".

Vị đại diện Cục Quản lý lao động ngoài nước cho biết: "Từ năm 2010 đến nay, không có công ty nào được cấp phép đưa lao động đi xuất khẩu ở thị trường Canada. Ngoài ra, Công ty CP Đầu tư và Phát triển dịch vụ Việt Nhật không có tên trong danh sách những công ty được cấp phép đưa người lao động ra nước ngoài. Do đó, việc công ty này nói có thể đưa lao động xuất khẩu sang thị trường Canada là không đúng".

Thấy có những dấu hiệu bất minh, PV CSTC đã trực tiếp liên lạc với Phòng An ninh kinh tế - Công an TP Hà Nội để trình bày sự việc và hướng dẫn người lao động có đơn tố giác tội phạm gửi đơn vị này, đề nghị tổ chức xác minh làm rõ.

Theo nguồn tin riêng của CSTC, đến nay kết quả điều tra về hoạt động của Công ty Việt Nhật đã thu được những tài liệu, chứng cứ quan trọng, bước đầu xác định đã có những dấu hiệu tội phạm. Hiện Công an TP Hà Nội đang tích cực triển khai các biện pháp cần thiết để vụ việc sớm được đưa ra ánh sáng pháp luật.

Luật sư Lê Hồng Hiển, Giám đốc Công ty Luật Nay&Mai (Hà Nội) phân tích:"Trong khoa học hình sự, lừa đảo chiếm đoạt tài sản được định nghĩa là hành vi dùng thủ đoạn gian dối (như đưa ra những thông tin sai sự thật, bịa đặt) làm người có tài sản tưởng là thật, mà trao tài sản và bị chiếm đoạt tài sản đó. Tội phạm và hình phạt được quy định tại điều 139 - Bộ luật Hình sự. 

Theo đó, chỉ cần chiếm đoạt của người khác số tài sản (hoặc tiền) có giá trị từ 500 nghìn đồng trở lên, hành vi đó đã cấu thành tội phạm. Căn cứ vào kết quả xác minh tại Cục quản lý lao động ngoài nước xác định Công ty Việt Nhật không có tên trong danh sách doanh nghiệp được XKLĐ. Vì vậy, việc bà Ngô Thảo Hoa, Giám đốc công ty này dụ dỗ người lao động đóng tiền cho mình và hứa hẹn sẽ đưa họ sang Canada lao động, nhưng thực tế không đưa đi được, cũng không chịu trả lại tiền đã nhận của người lao động... là hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản. 

Với mức thu gần 100 triệu đồng/ người (20 người), thì số tiền bà Hoa chiếm đoạt trên dưới 2 tỷ đồng, trong khung hình phạt thuộc khoản 4, điều 139 - Bộ luật Hình sự, cần thiết phải khởi tố điều tra và xử lý theo quy định của pháp luật".